Design en branding
Design en psychologie: ethisch of niet?
Kleurenpsychologie: de betekenis van kleuren
Wat is de betekenis van kleuren? Zonder dat je het weet, passen marketeers kleurenpsychologie toe om jouw brein te beïnvloeden. Ontdek de geheimen in mijn persoonlijke ontdekkingstocht naar de kracht van kleur.
Geschreven door Nick
De mensen die mij persoonlijk kennen weten dat ik verliefd ben op persoonlijke ontwikkeling en graag in boekhandels ben om een nieuwe must-read te vinden. Boekhandel Dominicanen in Maastricht is voor mij de mooiste boekhandel waar ik ooit ben geweest. De ervaring van een bezoek is extra imposant doordat het gevestigd is in een kerkgebouw. Een aanrader om die eens te bezoeken voor de bibliofielen onder ons.
Om bovengenoemde reden zoek ik graag naar non-fictie boeken over persoonlijke ontwikkeling. Het kleine boek over kleur van Karen Haller onderscheidde zich van alle andere boeken toen ik deze voor het eerst zag in Maastricht begin dit jaar. Met name omdat ik dit onderwerp niet had verwacht in deze sectie van de boekhandel. Na het lezen van meerdere boeken over kleurenpsychologie en de betekenis van kleuren besloot ik mijn opgedane kennis te delen in één behapbaar overzicht.
”Kleur is een taal die iedereen spreekt”
Wat is kleur?
Kleur is de interpretatie van je hersenen van de signalen die je ogen afgeven wanneer er licht binnenkomt. Daarom zie je ook geen kleuren als het donker is. In feite kunnen we alleen rood, groen en blauw licht detecteren met de staafjes en kegeltjes in onze ogen. Alle 17 miljoen kleuren die we zien is het resultaat van de wisselwerking tussen je ogen en hersenen.
Om het nog mooier te maken: kleur zorgt niet alleen voor een visuele prikkel, maar ook voor een emotionele ervaring. Kleur zorgt namelijk ook voor een fysiologische verandering in je lichaam. Kleur beïnvloedt hoe we denken, hoe we ons voelen en hoe we ons gedragen. Het is overigens wetenschappelijk bewezen dat niet iedereen dezelfde kleuren ziet.
De kracht van kleurenpsychologie
Dat iemand dus een bepaald gevoel ervaart bij een kleur is niet uit de lucht gegrepen. Dit wordt naast je visuele en emotionele ervaring ook nog eens versterkt met de geschiedenis die jij hebt met kleur.
Stel jij hebt een allergische reactie op een wespensteek en bent in je leven al twintig keer gestoken. Wat doet dat met jouw gevoel bij de kleuren zwart en geel? Of kijk eens naar voetbalsupporters in de stad Liverpool. Everton draagt blauw en FC Liverpool rood. Om je clubvoorkeur uit te dragen moet je dus de juiste kleur kiezen.
Zakelijk gezien trekt kleur de aandacht, beïnvloedt het klik- en koopgedrag en zorgt het voor meer merkherkenning. Wanneer je als marketeer, designer of brandingspecialist de betekenis van kleuren kent, dan ben je nog beter in staat om die marketingdoelstelling te halen.
Uiteraard zijn kleurassociaties ook persoonsgebonden, maar kennis van de algemene overeenkomsten zet je in ieder geval op een 1-0 voorsprong met concullega’s die niet over dergelijke kennis van kleurenpsychologie beschikken.
Onderzoek toont aan dat mensen binnen 90 seconden na de eerste indruk een onbewust oordeel vellen over een ander of een product. Tussen 62% en 90% van die beoordeling is alleen op kleur gebaseerd.
Betekenis van kleuren
Kleuren zijn belangrijk, ook in de digitale wereld. Als je de effecten en symboliek ervan begrijpt, dan kan je kleur ook beter toepassen om invloed uit te oefenen met je website, je huisstijl, je interieur en uiteindelijk je merk.
De juiste kleur inzetten op de juiste plaats en het juiste moment zorgt voor een bepaalde associatie van je bezoeker of potentiële klant met je boodschap. Begrijp je de invloed van kleur, in combinatie met de psychologie van de mens, dan ben je beter in staat om gedrag te sturen met kleuren.Onethisch? Alleen als het misleidend is.
Hieronder vind je het overzicht van veelgebruikte kleuren, de betekenis ervan en welke effecten de kleuren hebben op de mens. Elke kleur heeft een aantal positieve en ongunstige psychologische eigenschappen. Afhankelijk van de context variëren deze eigenschappen. Deze omschrijvingen komen het meeste voor.
Ga direct naar
Rood
Rood is de kleur van opvallen. Het trekt snel je aandacht en is daarmee een ideale kleur voor bijvoorbeeld verkeerslichten en waarschuwingsborden.
Positief
- Warmte
- Opwinding
- Enthousiasme
- Kracht
Ongunstig
- Agressief
- Dominant
- Ongeduldig
- Provoceren
oproepen. Van watermeloen- en aardbei-rood tot kersen- en helderrood. Bekende merken met de kleur rood zijn Coca-Cola, Virgin Group, Levi’s of YouTube die je het gevoel van kracht en energie willen geven.
Roze
Roze is de kleur van zorgzaamheid of medeleven. Het wordt vaak in verband gebracht met vrouwelijkheid. De intensiteit van de kleur roze bepaalt grotendeels het gevoel dat er wordt opgeroepen. Bij een zachtere vorm, bijvoorbeeld babyroze, kan het een kalmerend effect teweeg brengen.
Positief
- Vrolijk
- Energie
- Koestering
- Kalmerend
Ongunstig
- Zwak
- Hulpeloos
- Behoeftig
- Kinderlijk
De kleur wordt vaak gebruikt om het onderwerp liefde aan te duiden. Er zijn vele tinten roze te omschrijven. Van huidroze en kauwgom tot lila en magenta. Bekende merken met de kleur roze zijn Victoria Secret, Bakker Bart, T-Mobile en Cosmopolitan. Niet allemaal bedrijven die vrouwelijkheid willen overdragen, maar wel het gevoel van beleefdheid en benaderbaarheid willen overbrengen.
Geel
Geel is de kleur van de zon, de kleur die emoties oproept. Denk maar eens na hoe jij je voelt als de zon sinds lange tijd weer schijnt. Gebruik je echter een verkeerde tint geel, dan kan dit ook ongunstige effecten oproepen.
Positief
- Levenslust
- Plezier
- Geluk
- Zelfvertrouwen
Ongunstig
- Irritatie
- Angst
- Overprikkeling
- Nervositeit
Bekende merken met de kleur geel zijn Zwitsal, IKEA, McDonald’s en DHL die het gevoel van positiviteit, plezier en energie willen geven.
Oranje
Oranje is de kleur van speelsheid. Ontstaan uit de warme combinatie van rood en geel. Oftewel een combinatie van fysieke en emotionele associaties. Een echte kleur voor kinderen zou je kunnen zeggen.
Positief
- Warm
- Vriendelijk
- Speelsheid
Ongunstig
- Goedkoop
- Kinderlijk
- Frivool
Voor elke kleur geldt dat de intensiteit invloed heeft op de psychologische eigenschappen. Pompoen, dieporanje en roodoranje zijn enkele tinten van deze kleur. Kijken we naar merken die deze kleur hoofdzakelijk gebruiken, dan moet je denken aan Fanta, Coolblue, Amazon en Nickelodeon. Stuk voor stuk bedrijven die gericht zijn op optimisme en vriendelijkheid.
Bruin
Bruin is de kleur van hout of aarde. Ook wel een donkere variant van oranje. Net zoals in een bruine kroeg geeft de kleur je het gevoel van warmte en gezelligheid.
Positief
- Veiligheid
- Betrouwbaarheid
- Behoudend
- Warmte en gezelligheid
Ongunstig
- Saai
- Oubollig
- Duf en levenloos
- Koppig
Waar roze als vrouwelijk wordt gezien, is bruin een kleur die meer aan mannen wordt toegewezen. Goudbruin, beige, kastanjebruin, koperbruin en taupe geeft de variatie aan mogelijkheden weer voor bruin. Merken die bruin gebruiken willen een landelijk leven of ouderwets gevoel uitstralen en stellen je op je gemak. Voorbeelden: UPS, Ugg en Nespresso.
Blauw
Blauw is de kleur van de zee en lucht. Alles wat om ons heen is, als het ware. Voor velen ook betiteld als een lievelingskleur. Wordt de kleur blauw in een verkeerde context gebruikt, dan krijgt je brein direct een signaal van pas op. Denk maar eens aan blauwe kleuren op een product dat je eet. Schimmel!
Positief
- Logisch redeneren
- Intelligentie
- Vertrouwen
- Stabiliteit
- Loyaal
Ongunstig
- Conservatief
- Kil
- Afstandelijk
- Zakelijk
- Status en macht
Er zijn vele tinten blauw te benoemen. Van marine- en hemelblauw tot turquoise en verkeersblauw. Merken die deze kleur dragen zijn veelal bedrijven in de IT en communicatie: Facebook, Skype, Linku, PayPal, maar ook Ford en Unilever. De oproep voor vertrouwen is hoofdzakelijk de achterliggende gedachte.
Groen
Groen is de kleur van ontwikkeling en staat voor leven, balans en harmonie. Betreed je een ruimte waar groen hoofdzakelijk de kleur bepaalt, krijg je direct een gevoel van rust, alsof je je buiten in de natuur waant.
Positief
- Genezing
- Vruchtbaarheid
- Vernieuwing
- Levendig
Ongunstig
- Verveling
- Jaloezie
- Bederf
- Verval
De kleur groen kent veel variatie in tinten. Een korte opsomming: pistache, olijfgroen, mint, mos, erwt, salie, smaragd of turkooisgroen. Bedrijven die de kleur groen voeren zijn Starbucks, Heineken, Spotify, Greenpeace en Evernote.
Paars
Paars of violet is de kleur van luxe. Het weerspiegelt het gevoel met royaal, stijl, rijkdom en spiritualiteit. De kleur paars is eeuwenlang gebruikt door mensen die een elitaire status bekleedden.
Positief
- Opbeuren
- Creativiteit
- Luxe
- Comfort
Ongunstig
- Introversie
- Minderwaardigheid
- Decadent
- Goedkoop
Lila, aubergine, lavendel en koninklijk paars zijn omschrijvingen die toebedeeld kunnen worden aan paars. Kijken we naar merken die deze kleur gebruiken in hun uitstraling dan gaat het om Yahoo, Settle, Andrélon, Milka en Premier League.
Grijs
Grijs is de kleur van zwart en wit. Een kleur met weinig tot geen positieve eigenschappen. Negatieve associaties komen bij deze kleur sneller aan het licht dan andere kleuren.
Positief
- Tijdloos
- Organisatie
- Strak
- Neutraal
Ongunstig
- Verborgen
- Saai
- Onverschillig
- Neutraal
Een aanpassing in de tint kan voor een andere wending zorgen. Antraciet zie je namelijk veel vaker en is in combinatie met een andere kleur krachtig als er contrast is. Merken met de kleur grijs of zilver zijn Wikipedia, Mercedes-Benz en Nintendo Wii.
Wit
Wit is de kleur van zuiverheid en perfectie. Er zijn zoveel omschrijvingen van de kleur wit te bedenken en dat terwijl wit eigenlijk de afwezigheid van kleur vertegenwoordigt. Een neutrale kleur.
Positief
- Vrede
- Rust
- Helderheid
- Perfectie
Ongunstig
- Koud
- Onverschillig
- Steriel
- Maagdelijkheid
Merken die wit adopteren als hoofdkleur zijn Apple, Calvin Klein en Zara.
Zwart
Zwart is als kleur ontoegankelijk en kil. De donkerste kleur die er is en een kleur met veel verschillende eigenschappen.
Positief
- Glamour
- Elegant
- Autoriteit
- Degelijk
Ongunstig
- Bedreiging
- Angst
- Verstikking
- Duisternis
Zwart kan een intimiderende associatie hebben die zowel positief als negatief ingezet kan worden afhankelijk van het gewenste effect. Uber, Under Armour, Juventus, Adidas en Schwarzkopf zijn merken die zwart als hoofdkleur gebruiken.
Mocht je zelf op zoek willen naar de juiste kleur en de code ervan. Raadpleeg dan eens Encycolorpedia. Een handige website waar je simpele kleuraanpassingen kan doen om jouw beste kleurvariant te kiezen, maar ook voor Nederlandse omschrijvingen van bepaalde kleuren. Handig wanneer je iemand wilt complimenteren: “Wat heb je mooi koolzaadgeel haar!”.
De kleurenfeiten
- Marketing
Visuele factoren hebben meer invloed bij het doen van een aankoop dan fysieke of auditieve factoren. Er is maar één kans op een eerste indruk.
- Merkidentiteit
Kleur verhoogt merkherkenning tot wel 80%.
- Geheugen
Een beeld zegt meer dan duizend woorden. Door kleur kan je een beeld efficiënter verwerken en opslaan dan beelden met minder kleur.
- Activeren
Kleur trekt de aandacht en zet aan tot actie. Meer dan bijvoorbeeld een advertentie in zwart-wit.
- Informeren
Onderzoek wijst uit dat kleur je staat van lezen en leren positief beïnvloedt.
- Zintuigen
Ons zenuwstelsel heeft stimulans nodig. Zonder een afwisseling aan kleur of visuele factoren raken personen verveelt. Kleur heeft dus een positief effect op de neurologische basisbehoeften van de mens.
- Opvallen
Personen kunnen niet elk object dat ze zien verwerken in beeld. Om die reden kan kleur gebruikt worden als hulpmiddel om ergens de nadruk op te leggen.
Bron: color.com
Kleuren hebben invloed op je onderbewustzijn
De psychologische effecten van kleur zijn universeel. Kleuren hebben invloed op je onderbewustzijn. Meer dan je denkt. Wat denk je hoe iemand zich voelt, die volledig in het zwart gekleed is? En iemand anders die alle kleuren van de regenboog tegelijk draagt?
Dankzij kleurenpsychologie weet je nu dat er meer komt kijken bij het kiezen van een kleur. Het gaat niet alleen om wat je mooi vindt. Bij het ontwikkelen van een merkidentiteit, campagne, product/dienst of logo moet je breder denken. Kleuren hebben een betekenis en kleurenpsychologie is belangrijk binnen branding. Het resultaat dat je wilt bereiken, welke effect de boodschap teweeg moet brengen of welke associatie de kleur oproept is van invloed op de kleurkeuze voor jouw merk. De factoren die jouw doelgroep belangrijk vindt spelen een belangrijke rol. Gebruik de kennis van kleurenpsychologie om de juiste keuze te maken, want als je de ander goed weet te raken heb je er zelf profijt van.
Vragen?
Ik help je graag.
Heb je een vraag over kleuren en hoe je deze inzet voor jouw merk of product? Ik denk graag met je mee!
